مهمترین چالش محیط زیست ایران همچون کشورهای نفتی، اقتصاد ناکارآمد است.

به گزارش خبرنگار گروه محیط زیست و گردشگری  خبرگزاری فارس، عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست در بیست و سومین همایش ملی - منطقه‌ای انجمن متخصصان محیط زیست ایران و افتتاحیه سیزدهمین جشنواره توسعه سبز که صبح امروز در واحد علوم تحقیقات دانشگاه تهران آغاز به کار کرد، گفت: مهمترین چالش محیط زیست ایران همچون کشورهای نفتی، اقتصاد ناکارآمد است. 

وی با بیان اینکه اقتصاد کلان کشور باعث نابودی محیط زیست شده است، گفت: بهای محیط زیستی کالاهای تولیدی در کشور محاسبه نمی‌شود و این مشکل در تمامی بخش‌های تولیدی و اقتصادی ما وجود دارد. 

کلانتری اظهار داشت: اقتصاد بر پایه نفت در ایران باعث توسعه غیرپایدار شده که اولین قربانی آن محیط زیست بوده است. 

رئیس سازمان محیط زیست به بررسی حساب‌های ملی کشور پرداخت و گفت: در سال ۱۳۶۰ تولید ناخالص ملی ۸۰ میلیارد دلار و سرانه ما ۲ هزار و ۵۰۰ دلار محاسبه شده بود، این رقم در سال گذشته ۴۰ میلیارد دلار برای تولید ناخالص ملی و سرانه ۵ هزار دلاری ثبت شده، در حالی که ارزش واقعی دلار ۵ هزار تومان است، یعنی جز سرانه و طلب اقتصاد کشور زیاد نشده بلکه اقتصاد سرانه ما محدودتر شده و اثرات زیست‌محیطی به دنبال داشته است. 

وی افزود: زایاترین بخش اقتصادی ما که کشاورزی و تولید محصولات غذایی محسوب می‌شود با ارزش ۴۰ میلیارد دلار محاسبه شده است که برای تولید این محصولات حدود ۱۰ میلیارد صرف هزینه‌های برق و فراورده‌های نفتی شده و با درنظر گرفتن حداقل حقوق و دستمزد نیز چیزی حدود ۲۰ میلیارد تومان بر این مبلغ افزوده می‌شود، همچنین حدود ۷ میلیارد دلار صرف خرید مواد میانی همچون خوراک دام و سم و کود شده که در این میان سالانه ۴ میلیارد دلار سهم استهلاک سرمایه است. در این میان از پیامدهای زیست محیطی آن صحبتی به میان نیامده، صنعت هم همین وضع را دارد. 

رئیس سازمان محیط زیست تصریح کرد: ۸۰ میلیارد مترمکعب آب مصرفی ما در کشور محسوب می‌شود که به اثرات تخریبی آن توجهی نشده و به همین دلیل شاهد از بین تالاب‌ها به ویژه به وجود آمدن ریزگردها، گرد و غبارها، از میان رفتن پوشش گیاهی و جنگل‌های کشور شده‌ایم. 

کلانتری خاطرنشان کرد:‌از سال ۱۳۴۵ مس سرچشمه به عنوان یکی از اجزای صنایع کشور هیچ‌گونه مطالعات زیست‌محیطی نداشته، در حالی که آلودگی سولفوری زیادی به منطقه وارد کرده است.

وی حجم گسترده تولید نفت کوره که چیزی معادل روزانه ۴۵۰ هزار بشکه است را از دیگر دغدغه‌های بزرگ صنعت نفت برشمرد که به عقیده وی، صنعت نفت با وجود این حجم آلودگی در حال غرق شدن است. 

رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه به روزترین و کاراترین بخش صنعت ایران مربوط به صنایع غذایی و کشاورزی است، ابراز داشت: هر سال ۱.۲ کیلوگرم فرسایش خاک در هر متر مکعب در کشور اتفاق می‌افتد که هیچ توجهی به آن نمی‌شود.

کلانتری گفت: شمال کشور در زباله مدفون شده و دیگر هیچ رودخانه‌ای وجود ندارد که قبل از ورود به دریا، از فاضلاب پاک باشد. 

وی با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم محیط زیست کشور را حفظ کنیم باید در سیاست‌های کلان‌مان تجدیدنظر داشته باشیم،‌ اظهار داشت: هزینه‌های محیط زیستی در تمام محاسبات اقتصادی صفر تلقی شده و در این شرایط دغدغه‌مندان نگران سرقت خاک و یا مشکلات جزئی هستند، اما در مقابل چالش عمیق محیط زیستی کشور مثل فرسایش خاک صحبتی به میان نمی‌آید. 

وی گفت: برای تأمین نیاز اقتصادی‌مان ۵۱ میلیارد مترمکعب آب را از زیر زمین استحصال می‌کنیم که همراه آن چیزی در حدود ۵۱۰ میلیون تن نمک وارد سطح زمین می‌شود. پوشش گیاهی کشور برای تولید ۱۴۰ هزار تن گوشت از طریق دام عشایر از میان می‌رود و کسی اعتراض نمی‌کند. 

کلانتری ادامه داد: اگر بخواهیم سیاست‌های غلط موجود اصلاح شود و محیط زیست در اقتصاد را محاسبه کنیم، خیلی از صنایع باید تعطیل شوند. 

وی با اشاره به اینکه امسال و سال آینده با توجه به بارندگی‌های گسترده در سراسر کشور و کشورهای همسایه شاهد ورود پدیده ریزگردها نخواهیم بود، گفت: باید به فکر هوای آلوده‌ای باشیم که صنعت خودروسازی و دیگر صنایع برای کشور به وجود آورده‌اند، از مسئولان باید این مسئله مطالبه شود که به چه قیمتی به دنبال ایجاد اشتغال هستند؟

رئیس سازمان محیط زیست با اشا ره به تعهد ۴ درصدی ایران به کاهش گازهای گلخانه‌ای در کنوانسیون پاریس اظهار داشت: ما تنها می‌خواهیم ۴ درصد از تولید گازهای گلخانه‌ای کشور را کاهش دهیم در حالی که بخش کشاورزی ۱۵ درصد از انرژی برق کشور را مصرف می‌کند.

وی در ادامه ابراز داشت: دو هفته پیش در جلسه‌ کمیسیون کشاورزی مجلس حاضر شدم و آنها سازمان محیط زیست را مورد بازخواست قرار دادند که چرا زیر بار تعهد ۴ درصدی کاهش گازهای گلخانه‌ای تا سال ۱۴۰۹ رفته‌اید، در حالی که خودشان این مسئله را تصویب کردند و حتی زحمت خواندنش را هم نکشیده‌اند. 

کلانتری گفت: بر طبق برنامه ششم توسعه ما باید ۲۰ درصد کاهش گازهای گلخانه‌ای را تا سال ۱۴۰۰ داشته باشیم، حال با این وجود معترض کاهش ۴ درصدی شده‌ا ند، این دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۹ بوده است. با درنظر گرفتن سال پایه ۱۴۰۹ ما باید ۴۱ درصد کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای داشته باشیم. 

وی افزود: برخی می‌گویند اگر بخواهیم ۴ درصد کاهش داشته باشیم، ۲۵ درصد بخش کشاورزی آسیب می‌خورد، در حالی که محیط زیست قربانی سیاست‌های غیرمنطقی و غیراصولی موجود می‌شود. 

رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به افزایش آلودگی اوزن در تابستان امسال اظهار داشت: با مصرف بنزین داخلی و موتورهای تولید داخل مسمومیت اوزن اتفاق افتاد، اما در این باره صحبتی نمی‌شود. 

به گفته وی، سازمان‌های مردم نهاد و محققین وارد مسائل ریز و کوچک شده‌اند، در حالی که چالش‌های اساسی زیست محیطی کشور هنوز حل نشده است. 

کلانتری با اشاره به اینکه محیط زیست کشور به سرعت و به شدت در حال نابودی است، گفت: شدت مصرف انرژی در عربستان ۵۰ درصد پایین‌تر از مصرف ایران است و ما به غیر از روسیه، بدترین مصرف‌کننده انرژی در سطح جهان هستیم، اما وقتی صحبت از کاهش مصرف انرژی می‌شود، پای تولید و اشتغال را به میان می‌آورند. 

وی با توزیع نامناسب منابع آب کشور، اظهار داشت: سدسازی در شمال کشور با وجود حجم ۴۰ درصدی منابع تجدیدپذیر آب حق ماست  چرا که در حال حاضر استان‌هایی مانند کردستان و قزوین که با فقر منابع آبی و میزان بارندگی کمتر از ۲۰۰ میلیمتر باید برای تأمین آب شالیزارهای گیلان اقدام کنند. 

وی افزود: باید پرسید چطور در استانی که ۸۵۰ میلیمتر بارش دارد باید محصولات آبی‌اش را از طریق استان‌هایی که با فقر بارش مواجهند تأمین کنند. 

رئیس سازمان محیط زیست با انتقاد از اینکه کارشناسان و متخصصان محیط زیست عمدتا با معلول مبارزه می‌کنند، گفت: اگر از ابتدای روند توسعه در کشور اجازه نمی‌دادیم چنین خودروها و فراورده‌های نفتی تولید می‌شد، با این بحران مواجه نمی‌شدیم.

کلانتری گفت: دولت موظف است در همه نقاط سرزمین آب شرب و بهداشت تأمین کند، این مسئله از لحاظ ژئوپولتیکی هم مورد تأیید قرار گرفته، به همین منظور نباید از فناوری بهراسیم و فناوری‌هراسی از حربه‌های دشمن و عوامل دشمن در کشور ماست.